नमस्कार मंडळी,
आज आपण शेतक-यांनी कीटकनाशकांच्या खरेदीमध्ये व सुरक्षित वापरामध्ये काय करावे आणि काय करु नये हे पाहणार आहोत. भारत सरकारच्या शिफारसीनुसार खालील सावधगिरीच्या सूचनांचे पालन करायला हवे.
1. खरेदी करताना:
काय करावे
- वैध परवाना असलेल्या नोंदणीकृत कीटकनाशक विक्रेत्यांकडूनच कीटकनाशके/जैवनाशक खरेदी करा.
- निश्चित क्षेत्राकरिता व केवळ एक वेळ उपयोग करण्यासाठी आवश्यक प्रमाणात कीटकनाशके खरेदी करा.
- कीटकनाशकांच्या डबा/खोक्यावर मंजूर केलेले शिक्के पहा.
- शिक्क्यावर बॅच क्रमांक, नोंदणी क्रमांक, उत्पादनाची तारीख/कालावधी समाप्ती पहा.
- कंटेनरमध्ये चांगल्या प्रकारे पॅक असलेली कीटकनाशके खरेदी करा.
काय करू नये
- पदपथ विक्रेत्यांकडून किंवा विना परवानाधारक व्यक्तीकडून कीटकनाशके खरेदी करु नका.
- एका वेळेस संपूर्ण हंगामाकरिता मोठ्या प्रमाणात कीटकनाशक खरेदी करु नका.
- कंटेनरवर मंजूर केलेला शिक्का नसल्यास कीटकनाशक खरेदी करु नका.
- कालबाह्य झालेले कीटकनाशक कधीही खरेदी करु नका.
- कंटेनर गळत असलेले/ सैल झालेले / विक्री न झालेले कीटकनाशके खरेदी करु नका.
2. साठवण दरम्यान:
काय करावे
- कीटकनाशके घराच्या आवारापासून दूर ठेवा.
- कीटकनाशके खरेदी केलेल्या मूळ कंटेनरमध्ये ठेवा.
- कीटकनाशके / तणनाशके स्वतंत्रपणे ठेवली पाहिजेत.
- जिथे कीटकनाशके साठवली गेली आहेत, त्या भागास चेतावणी चिन्हांसह चिन्हांकित केले पाहिजे.
- कीटकनाशके मुलांच्या आवाक्यापासून दूर आणि थेट साठामध्ये ठेवा.
- साठवणुकीची जागा थेट सूर्यप्रकाशापासून आणि पावसापासून संरक्षित केले पाहिजे.
काय करू नये
- कीटकनाशक कधीही घराच्या आवारात ठेवू नका.
- कीटकनाशके मूळपासून दुसर्‍या कंटेनरमध्ये कधीही हस्तांतरित करू नका.
- कीटकनाशके तणनाशकासह ठेवू नका.
- मुलांना साठवणुकीची ठिकाणी जाऊ देऊ नका.
- कीटकनाशके सूर्यप्रकाशाच्या किंवा पावसाच्या पाण्याचे संपर्कात येऊ नयेत.
3. हाताळताना:
काय करावे
- वाहतुकीदरम्यान कीटकनाशके स्वतंत्र ठेवा.
- मोठ्या प्रमाणात कीटकनाशके कुशलतेने वापराच्या ठिकाणी नेल्या पाहिजेत.
काय करू नये
- अन्न / चारा / इतर खाण्यायोग्य वस्तूंबरोबर कीटकनाशके कधीही घेऊ नका.
- मोठ्या प्रमाणात असलेली कीटकनाशके कधीही डोके, खांद्यावर किंवा पाठी वर घेऊ नका.
4. फवारणी साठी मिश्रण तयार करताना:
काय करावे
- नेहमी स्वच्छ पाणी वापरा.
- संपूर्ण शरीर झाकण्यासाठी संरक्षणात्मक कपड्यांचा उदा., हातमोजे, चेहरा मुखवटे, टोपी, अ‍ॅप्रॉन, पूर्ण पायघोळ इ. वापरा.
- आपले नाक, डोळे, कान, हात इत्यादींचे स्प्रे द्रावणापासून नेहमीच संरक्षण करा.
- वापरण्यापूर्वी कीटकनाशक कंटेनरच्या लेबलवरील सूचना काळजीपूर्वक वाचा.
- आवश्यकतेनुसार द्रावण तयार करा.
- दाणेदार कीटकनाशके तशीच वापरावी.
- फवारणीची टाकी भरताना कीटकनाशकांच्या सोल्यूशनचा प्रसार टाळा.
- कीटकनाशकाची शिफारस केलेली डोस नेहमीच वापरा.
- असे कोणतेही कार्य करू नये ज्याचा आपल्या आरोग्यावर परिणाम होऊ शकेल.
काय करू नये
- गढूळ किंवा स्थिर पाणी वापरू नका. v संरक्षक कपड्यांशिवाय कधीही स्प्रे सोल्यूशन तयार करू नका.
- कीटकनाशक / त्याचे द्रावण शरीराच्या कोणत्याही भागावर पडू देऊ नका. वापरण्यासाठी कंटेनरच्या लेबलवरील सूचना वाचण्याचे कधीही टाळू नका.
- तयार केल्याच्या 24 तासांनंतर कधीही शिल्लक राहू नये.
- स्प्रे टँकचा वास घेऊ नका.
- जास्त प्रमाणात औषधाचा वापर करु नका ज्याचा झाडाच्या आरोग्यावर आणि वातावरणावर परिणाम होऊ शकेल.
- कीटकनाशकांच्या संपूर्ण ऑपरेशन दरम्यान खाऊ, पिणे, धुम्रपान किंवा चर्वण करू नका.
5. उपकरणांची निवड:
काय करावे
- योग्य प्रकारच्या उपकरणे निवडा.
- योग्य आकाराचे नोजल निवडा.
- कीटकनाशके व तणनाशकांसाठी स्वतंत्र फवारणी वापरा.
काय करू नये
- गळती किंवा सदोष उपकरणे वापरू नका.
- सदोष नोजल्स वापरू नका.
- तोंडाने चिकटलेल्या नोजल्स फुंकू / स्वच्छ करू नका.
- तणनाशक आणि कीटकनाशके दोन्हीसाठी कधीही एकच स्प्रेअर वापरू नका.
6. स्प्रे सोल्यूशन्स वापरताना:
काय करावे
- केवळ शिफारस केलेला डोस आणि सौम्यता वापरा.
- थंड आणि शांत दिवशी फवारणी ऑपरेशन करावे.
- सर्वसाधारणपणे उन्हात फवारणीचे ऑपरेशन करावे.
- प्रत्येक स्प्रेसाठी शिफारस केलेले स्प्रेअर वापरा.
- फवारणीचे काम वाऱ्याच्या दिशेने करावे.
- फवारणीनंतर डिटर्जंट / साबण वापरुन फवारणी व बादल्या स्वच्छ पाण्याने धुवाव्यात.
- फवारणीनंतर ताबडतोब शेतात प्राणी / कामगारांचे प्रवेश टाळावे.
काय करू नये
- कधीही शिफारसपेक्षा जास्त डोस आणि उच्च एकाग्रता लागू करू नका.
- तीव्र उन्हात किंवा जोरदार वारायुक्त वातावरणावर फवारणी करु नका.
- पाऊस होण्यापूर्वी आणि पाऊस पडताच फवारणी करु नका.
- बॅटरीवर चालणाऱ्या यूएलव्ही स्प्रेयरद्वारे फवारणीसाठी इमल्सिफाईएबल कॉन्सेन्ट फॉर्म्युलेशन वापरू नये.
- वाऱ्याच्या विरुद्ध दिशेने फवारणी करू नका.
- कीटकनाशके मिसळण्यासाठी वापरलेली कंटेनर आणि बादल्या संपूर्ण धुतल्या नंतरही कधीही घरगुती उद्देशाने वापरु नयेत.
- संरक्षक कापड न घालता फवारणीनंतर ताबडतोब उपचार केलेल्या शेतात कधीही जाऊ नका.
7. स्प्रे ऑपरेशन नंतर:
काय करावे
- उरलेले स्प्रे सोल्यूशन्स सुरक्षित ठिकाणी नष्ट करा उदा. नापीक वेगळे क्षेत्र.
- वापरलेले / रिकामे कंटेनर हे दगड अथवा काठीने कुचले जावेत आणि पाण्याच्या स्त्रोतापासून दूर जमिनीत पुरले पाहिजेत.
- खाण्यापूर्वी / धूम्रपान करण्यापूर्वी हात आणि चेहरा स्वच्छ पाणी आणि साबणाने धुवा.
- विषबाधा झाल्याची लक्षणे पाहिल्यास प्रथमोपचार द्या आणि रुग्णाला डॉक्टरांना दाखवा. रिक्त कंटेनर डॉक्टरांना देखील दर्शवा.
काय करू नये
- उरलेले स्प्रे सोल्यूशन्स तलावाच्या किंवा जवळपास किंवा पाण्याच्या ओळी इत्यादीमध्ये टाकू नये.
- कीटकनाशके रिकामी कंटेनर इतर वस्तू संग्रहित करण्यासाठी पुन्हा वापरु नये.
- फवारणी नंतर कपडे धुण्यापूर्वी आणि अंघोळ करण्यापूर्वी काहीही खाऊ नका / धुम्रपान करू नका.
- विषाणूची लक्षणे डॉक्टरांना न दाखवून जोखीम घेऊ नका कारण यामुळे रुग्णाच्या जीवाला धोका होतो.
आपली प्रतिक्रिया कंमेंट बॉक्स मध्ये नक्की कळवा.
नवनवीन update साठी आमचे फेसबुक page like करा.
